Biopsja
Biopsja (gr. βίος /bios/ - w znaczeniu: życie
biologiczne, odnoszący się do życia i żywych organizmów + gr. ό̉ψις
/opsis/ - obserwowanie, patrzenie) - rodzaj specjalnego zabiegu
diagnostycznego, będącego inwazyjną metodą pobrania materiału
biologicznego ze zmienionych chorobowo tkanek, który następnie jest
oceniany morfologicznie z użyciem mikroskopu świetlnego (badanie
histopatologiczne). Niekiedy materiał pobrany metodami biopsyjnymi jest
wykorzystywany do badań innych niż morfologiczne (np. wirusologicznych,
biochemicznych, itp.
Istnieją następujące metody biopsyjne:
Istnieją następujące metody biopsyjne:
-
biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC): nazywa się metodę pobierania materiału komórkowego (cytologicznego) poprzez nakłucie guza cienką igłą. Dzięki zmniejszonej łączności, która cechuje utkanie tkankowe większości nowotworów, bez trudu aspiruje się (zasysa) do światła igły komórki z litych guzów rozrastających się w głębi tkanek. Biopsję cienkoigłową stosuje się do ustalenia rozpoznania wyczuwalnych i niewyczuwalnych guzów. W przypadku guzów niewyczuwalnych biopsję wykonuje się pod kontrolą badań topograficznych (obrazowych) np. tomografii komputerowej (TK), mammografii, scyntygrafii, ultrasonografii (USG). Jest to tzw. biopsja celowana (lub inaczej: selektywna, wybiórcza).· Biopsja cienkoigłowa piersii _w przypadku wykrycia zmian w piersiach w badaniu mammograficznym lub ultrasonograficznym i pozwala na różnicowanie zmian pomiędzy zmianami łagodnymi a złośliwymi. Zabieg ten wykonywany jest pod nadzorem usg. W przypadku, gdy nakłuta zostanie struktura o charakterze torbielowatym często po biopsji dochodzi do zniknięcia zmiany. Po przyłożeniu do piersi głowicy ultrasonograficznej i uwidocznieniu zmiany na monitorze lekarz po odkażeniu miejsca wprowadzenia igły, nakłuwa zmianę i pobiera próbkę materiału. Zabieg trwa kilka minut, nie wymaga leżenia w szpitalu ani też zwolnienia lekarskiego. W niektórych przypadkach miejsce wkłucia można znieczulić środkiem w aerozolu. Biopsja cienkoigłowa umożliwia pobranie jedynie materiału komórkowego co w niektórych przypadkach nie pozwala na dokładne określenie charakteru zmiany.
· Biopsja cienkoigłowa gruczołu krokowego
· Biopsja cienkoigłowa szpiku
· Biopsja cienkoigłowa tarczycy
· Biopsja cienkoigłowa wątroby
· Biopsja cienkoigłowa płuc
Zgodność biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej z rozpoznaniem ostatecznym waha się od 80% do 95% dla wyczuwalnych guzów sutka, tarczycy, płuc czy kości. W przypadku niewyczuwalnych guzów i stosowania biopsji celowanej zgodność ta, waha się od 60% do 70%, np. w przypadku trzustki i węzłów chłonnych jamy brzusznej. Natomiast w guzach wątroby zgodność ta waha się od 80% do 90%.
-
biopsja gruboigłowa - polega na wprowadzeniu specjalnej grubej igły bioptycznej ( w znieczuleniu miejscowym) do tkanki i pobraniu jej cylindrycznego wycinka, uzyskuje się w ten sposób kawałek tkanki lub narządu . Tkankę poddaje się badaniu histopalogicznemu pod mikroskopem.
Wykonywana jest w przypadku guzów piersi, kości , wątroby, węzłów chłonnych, płuc, prostaty oraz do diagnostyki guzów trzustki.
-
biopsja wycinkowa - polega na wycięciu fragmentu tkanki chorobowo zmienionej pod kontrolą obrazu mammograficznego ( w przypadku raka piersi) . Zabieg ten wykonywany jest przez chirurga. Istnieje wiele odmian biopsji wycinkowej, poczynając od małych wycinków ze skóry, poprzez biopsje endoskopowe (wycinki pobierane różnego typu kleszczykami) aż do zabiegu operacyjnego.
-
biopsja wiertarkowa - stosowana najczęściej w diagnostyce kości i polega na pobraniu specjalnym wiertłem (trepanem) wałeczka zmienionej tkanki
-
biopsja rysowa i wyskrobiny - polega na zdrapaniu specjalną łyżeczką pasemka tkankowego w narządzie jamistym (szeroko stosowana w ginekologii dla oceny stanu czynnościowego i zmian chorobowych w błonie śluzowej macicy).
Biopsja mózgu
Biopsję wykonuje się w celu:
- ustalenia rozpoznania histopatologicznego
- oceny zaawansowania klinicznego choroby
- oceny czystości onkologicznej wyciętych marginesów tkankowych
- aby uzyskac materiał do innych badań ( ocena receptorów hormonalnych , ocena HER2 w raku piersi)